Pajace / Rycerskość wieśniacza

Dwa arcydzieła repertuaru werystycznego: Pajace Ruggera Leoncavalla i Rycerskość wieśniacza Pietra Mascagniego stanowią od lat nierozłączną parę. Zarówno Pajace, jak i Rycerskość wieśniacza zostały napisane na ten sam konkurs ogłoszony przez mediolańskie wydawnictwo muzyczne w 1890 roku. Partytura nadesłana przez Mascagniego zdobyła wówczas pierwsze miejsce. Szybko jednak okazało się, że dzieło Leoncavalla reprezentuje również wyjątkową wartość artystyczną. Sukces premiery Pajaców przeszedł najśmielsze oczekiwania i od tego momentu obie opery wystawiane są razem podczas jednego spektaklu.

Zgodnie z tą tradycją także Opera i Filharmonia Podlaska włącza do swojego repertuaru dwa dzieła werystyczne. Białostocka inscenizacja pod batutą Massimiliano Caldiego i w reżyserii Michała Znanieckiego będzie prapremierą oryginalnej partytury Rycerskości wieśniaczej, którą opracowało wydawnictwo Bärenreiter.

Akcja Pajaców toczy się we włoskiej wiosce i przedstawia życie grupy artystów cyrkowych. Dramaturgia utworu zbudowana jest w oparciu o tragedię miłosną głównych bohaterów, a niezwykle śpiewna i dynamiczna muzyka Leoncavalla wydobywa z postaci całą emocjonalną paletę. Kompozytor w jednym dziele zręcznie połączył farsę i tragedię i odmalował dramat zazdrości w środowisku artystycznym, kończący się rozlewem krwi.

W Rycerskości wieśniaczej Mascagni zawarł gęstą mieszaninę miłości, namiętności i zdrady, hańbę, pojedynek i śmierć – emocje kipiące jak wulkan na tle sycylijskiej wsi, przez którą przechodzi wielkanocna procesja. Kompozytor podkreślił werystyczny styl opery poprzez brutalność, naturalizm, melodramatyczne gesty oraz śpiew zmieszany z gwarem i okrzykami.