Sprawiedliwie

Historia Jaśka, syna marnotrawnego, który po ucieczce z więzienia wraca do rodzinnego domu. Jest poszukiwany i okryty hańbą, grozi mu sąd i ponowne skazanie, dlatego matka ukrywa go przed światem. Wiejska społeczność tylko czyha na to, by znaleźć i zlinczować winnego. Nie ma w niej miłosierdzia ani zrozumienia. Jaśkowa walka o dobre imię, godność i sprawiedliwość jest jednocześnie walką o życie. Wie, że musi znów uciekać, bo wieś i jej wspólnota nie znajduje dla niego litości.  Dawne rytuały, które porządkowały życie tego miejsca odeszły w zapomnienie, ustępując miejsca chęci zemsty, opacznie rozumianej sprawiedliwości, która pozwala na samosądy i publiczny lincz.

Reymont poprzez historię Jaśka kreśli brutalny obraz polskiej wsi, tym samym zadając pytanie o rdzeń, który buduje tę wspólnotę, o formy, które ją jednoczą. Czy są to wzajemność i autentyczne więzi? Czy może w tych ludziach, poprzez lata wyzysku, biedy i cierpienia, pozostała już tylko chęć manifestacji swojej siły? Niezależnie od tego, że drogą do niej jest przemoc i ludzka krzywda.